Pozdrav

Tady jsi doma, jen tady a nikde jinde je to tvá země, tobě patří a ty patříš k ní, jenom k ní.

Thứ Sáu, 14 tháng 4, 2017

Velikonoční neděle

Ngày Chủ nhật Phục sinh
(Giao động hàng năm từ 22.3 đến 25.4)

Trong Kitô giáo, lễ Phục Sinh (Pascha) tổ chức vào chủ nhật đầu tiên 
sau ngày thứ 14 Nisan, tức là ngày sau trăng tròn đầu tiên của mùa Xuân 
(ngày trăng tròn đầu tiên sau ngày 21 tháng 3Xuân phân). 
Từ phương pháp tính toán có 35 khả năng hình thành ngày tổ chức lễ 
Phục sinh theo bảng gốc niên đại Kitô giáo được sử dụng làm ngày tổ 
chức lễ. Trên thực tế, mỗi năm sẽ rơi vào một trong 35 ô của bảng này.
Nếu Chủ nhật là ngày trăng tròn, thì Lễ Phục Sinh là Chủ nhật tiếp theo, 
do vậy Lễ Phục Sinh có thể lệch nhau theo từng năm hơn một tháng 
(từ 22.3 đến 25.4). Ngày Xuân Phân được ấn định hàn chính 
là ngày 21.3 theo lịch Dương (lịch Gregorian) bất kể thực tế thiên văn học 
(có thể lệch tới hai ngày). Ở một số nước theo Đạo tin lành (Đức, 
Thụy Điển, Đan Mạch) lễ hội Phục Sinh được tổ chức nhiều chục năm 
trong thế kỷ XVIII. và XIX. theo thực tế thiên văn học.
 
Lễ Phục Sinh Chính thống Giáo, được gọi là Pascha, đối lại với Công giáo 
thường chậm hơn (một tuần, nhiều khi hơn nữa), vì Giáo Hội Chính Thống 
sử dụng lịch Julian cũ của họ. Thêm vào đó duy trì các quy định của Hội đồng 
Nikaj thứ nhất (còn gọi là  Đại hội đồng đầu tiên), chặt chẽ rằng Lễ Pascha 
của người Kitô hữu không được trước lễ Pesach Do Thái hoặc cùng với lễ đó.
Quy tắc hoạt động Hội đồng này đã không được lưu giữ lại, nhưng được xác nhận ​​
bởi bộ luật đầu tiên của Thượng Hội Đồng Antioch (Antiošské synody); 
những điều tương tự cũng được nói đến tại quy tắc tông đồ thứ bảy. 
Lễ Phục Sinh công giáo ví dụ trong năm 2005 diễn ra trước lễ Phục Sinh Pesach
Do Thái.

Ngày phục sinh (tiếng latinh pascha, tiếng Hy Lạp  πάσχα  pascha, tiếng Do Thái 
(Hebrew) פֶּסַח‎‎ pesach – ngày Vượt qua) là lễ hội quan trọng nhất trong lễ hội 
Cơ đốc giáo (Kito), ngày Chúa Phục sinh (Ježíš Kristus). Theo tín ngưỡng là ngày 
thứ ba sau khi Chúa Jesus bị đóng đinh lên thập ác.
Việc xảy ra vào khoảng năm 30 – 33 gần với ngày lễ Do Thái lớn Pesach, kỷ niệm 
sự kiện giải phóng dân tộc Do Thái khỏi chế độ nô lệ Ai Cập nhờ Moses (Mojžíš). 
Giống như Letnice lúc đầu (cùng tên la tinh) đó là ngày lễ Do Thái và đến 
năm 325 tổ chức cùng ngày với ngày lễ Do Thái.
Đối với người Slovan và Đức (German) lễ hội dân gian của họ hòa cùng 
với ngày lễ hội ngoại giáo mùa Xuân (tên gọi tà giáo Easter). Với họ là 
sự thức tỉnh của thiên nhiên từ giấc ngủ Đông được đưa vào không gian 
lễ hội German và Slovan bằng nhiều phong tục nguồn gốc ngoại giáo.
Biểu tượng Phục sinh mang tính lịch sử được biết đến như biểu tượng 
phổ quát của mùa Xuân và kết trái thí dụ cho tới tận thời Ai Cập (Egypt) cổ đại, 
ở đó Chron xanh lá cây, con trai Berní Amon (Amun ram),  tạo sinh ra quả trứng 
vũ trụ.
Trong nghĩa hẹp hơn, với lễ Phục Sinh người ta chỉ nói đến ngày 
Chúa Jesus Sống lại tương ứng với Sự phục sinh (Lễ Chúa Phục sinh), 
hay còn là buổi cầu nguyện Thứ bảy Tuần thánh (vigilie  na  Bílou sobotu
Đêm lớn), nói rộng ra người ta nghĩ đến Tam Nhật Phục Sinh - 
Velikonoční triduum (trong đó thời gian từ thứ năm Tuần Thánh cho đến 
buổi cầu nguyện thứ bảy thực sự là một phần của Mùa Chay, không phải là 
thời gian của lễ Phục Sinh, khái niệm thuật ngữ này do đó không hoàn toàn 
chính xác), khái quát rộng nhất thời gian Phục Sinh là khoảng thời gian 
năm mươi ngày từ ngày Chủ nhật Phục Sinh tới ngày lễ Ngũ tuần (Letnic).

Tuần Thánh - Pašijový týden


Tuần cuối cùng Mùa Chay dài tưởng niệm sự đau khổ của Chúa Jesus Kitô 
và mỗi ngày đều có tên riêng của nó:
 
Ngày thứ Hai Xanh dương: Trong nhà thờ treo vải màu xanh dương.
 
Ngày thứ Ba Xám: Các bà nội trợ quét nhà và làm sạch mạng nhện.
 
Ngày thứ Tư đen: Thông, quét ống khói và những ai cau mày hôm đó sẽ 
bị cau mày các thứ tư trong năm, vào ngày này Judas đã phản bội Chúa Giêsu.
Ngày Thứ năm Xanh Lá: Trong ngày này nên ăn thực phẩm màu xanh lá cây 
(rau chân vịt, bó xôi, rau cải, cây tầm ma, cây lá han, cải xoong,…) để được 
khỏe mạnh, chuông được vang lên "bay tới thành Roma"qua mọi làng quê 
cho đến thứ bảy "gõ phách", các chàng trai gõ phách, mõ, vỗ tay.
 
Ngày Thứ sáu Lớn: Ngày đau đớn, ngày buồn, khi Chúa Giêsu đã bị thẩm vấn, 
kết án và đóng đinh lên thập ác. Ở một số nơi có trò chơi “đam mê - pašijové hry). 
Theo mê tín cổ xưa những ngày này lòng đất mở cửa kho báu, tín đồ 
không được cày và đào bới trên đồng, không được giặt quần áo.
 
Ngày Thứ Bảy Tuần Thánh (Trắng): Ngày Chúa Giêsu nhập mộ. 
Trong nhà sơn, tẩy trắng đồ, nấu bữa ăn nghi lễ làm bánh nướng bánh ngọt 
hình cừu, đàn ông và con trai bện roi Phục Sinh (pomlázka), con gái trang trí, 
vẽ hoa văn lên trứng.
 
Chúa Nhật Phục Sinh (Easter Sunday): Là ngày lễ lớn nhất của cả năm 
phụng vụ (liturgic). Mọi người ăn các đồ ăn thánh hiến trong nhà thờ và 
tất cả mọi người đến nhà chơi, đều được tặng các món ăn đó.
 
Ngày Thứ Hai Phục sinh (Ngày Đỏ): Là ngày được ưa thích nhất hiện nay,
đặc biệt là nam giới. Vào ngày này người ta tặng nhau trứng màu đỏ và 
cô gái nên bị đánh để được khỏe mạnh cả năm (Con trai dùng roi làm bằng 
cành liễu bện lại, quật nhẹ vào các cô gái, đồng thời hát dân ca, thánh ca,
nhảy múa. Các cô gái mặc trang phục dân tộc, xách giỏ trứng nhuộm, 
vẽ màu tặng cho các chàng trai để cả hai gặp may mắn trong năm. 
Người Việt ở Séc gọi là ngày đập trứng.) Trong truyền thống giáo hội Kito 
phương Tây, ngày Chủ nhật Phục Sinh là ngày Chủ nhật thứ nhất sau 
trăng tròn đầu của ngày Xuân phân, rơi vào tháng Ba hoặc tháng Tư.
Chúng ta không biết chính xác ngày chết của Chúa Jesus, mà chỉ 
có thể chọn. Isaac Newton bằng tính toán của mình năm 1733 đã 
kết luận rằng, Chúa Jesus chết ngày thứ Sáu ngày 7 tháng 4 năm 30., 
ngày 3 tháng 4 năm 33 hoặc là ngày 23 tháng 4 năm 34, nhưng ưu tiên 
cho rằng là số liệu cuối cùng. Theo Gerhard Kroll là ngày 7 tháng Tư năm 30…
Phong tục dân gian gắn kết với Lễ Phục Sinh tất nhiên khác nhau ở 
mỗi địa phương. Bởi thời gian gần nhau của Lễ Phục Sinh và ngày 
Xuân phân, những truyền thống này có nguồn gốc từ lễ hội ngoại giáo 
khi Xuân về. Theo thuyết Dân tộc học (Etnologie) là sự kết nối của 
truyền thống ngoại giáo ban đầu (Beltain, Moran).
Tên gọi Slovan Velikonoce – Giáng Sinh hình thành từ “Veliká Noc”, 
khi Jesus hồi sinh lại. Mỗi nước tùy theo ngôn ngữ của mình và nguồn gốc 
từ có những tên gọi khác nhau: Tăng trưởng (Uskrs), Phục sinh, Ngày lớn 
(Великдень), Ngọn lửa lớn (Velký oheň)…

Biểu tượng của ngày Phục Sinh

Thỏ

Trước tiên, với khả năng sinh sản chóng mặt của mình, trong các nền 
văn hóa, thỏ cũng được coi là biểu tượng của sự sinh sản, sức sống 
dồi dào mạnh mẽ. Nhưng quan trọng hơn, hình ảnh chú thỏ gắn liền với 
một truyền thuyết về Ostara (Eostre). Đây là nữ thần của mùa xuân, 
người được lấy tên đặt cho tên của lễ Phục Sinh (Eostre).
Chuyện kể rằng, thần Ostara có lần mang mùa xuân tới Trái đất muộn. 
Điều này khiến muông thú và mọi vật phải chịu cảnh giá lạnh. Khi Ostara tới, 
thần vô tình thấy một chú chim sắp chết vì hai cánh bị đóng băng. Cảm thương, 
Ostara bèn giải cứu, biến chú chim thành một con thỏ và giữ nó bên mình 
làm thú cưng. Ostara cũng ban cho thỏ con khả năng đẻ trứng cùng 
khả năng chạy rất nhanh. Thần muốn chú thỏ sẽ thay người tặng quà trẻ em 
khi xuân về.
Tuy nhiên sau này, thỏ thần vô tình khiến Ostara nổi giận. Nó bị thần ném 
lên bầu trời, hóa vào chòm sao Lepus. Một năm, thỏ chỉ được xuống nhân gian 
một lần vào mùa xuân để tặng những quả trứng đáng yêu cho người dân dưới 
trần thế. 
Bên cạnh hình tượng thỏ và trứng thì món giăm bông truyền thống chưa bao giờ
vắng mặt trên các bàn ăn của các tín đồ Kitô giáo khắp thế giới vào lễ Phục Sinh. 
Đối với các tín đồ Công giáo, thịt lợn được coi là món ăn của Chúa. 
Người phương Tây cổ tin rằng thời điểm Mặt trăng máu (lần trăng tròn 
đầu tiên của mùa Thu) chính là lúc tốt nhất để thu hoạch mùa màng, ướp muối 
thịt lợn dự trữ. 
Họ cho rằng nếu làm như vậy sẽ có đủ thức ăn cho cả mùa Đông lạnh giá. 
Khi Xuân về, họ sẽ sử dụng tất cả những thức ăn tích trữ còn và tổ chức lễ 
Phục sinh, trong đó thịt lợn muối được dùng làm giăm bông. Có lẽ 
cũng vì thế mà giăm bông trở thành món ăn truyền thống trên bàn ăn mỗi dịp 
lễ Phục sinh về.
  
Mèo 
 
Mèo tượng trưng cho cành non của cây cọ, dân cư Jeruzalém chào đón 
sự tái lâm của Chúa Kitô. Tục lệ truyền thống Kitô giáo là việc thánh hiến vào 
Chúa Nhật tháng Năm và sử dụng tro đốt cháy của nó vào Lễ Tro Thứ Tư.

Trứng vẽ trang trí

Một biểu tượng nữa của lễ Phục Sinh là quả trứng, biểu tượng cuộc sống mới, 
bởi vì bản thân  chứa đựng mầm mống sự sống. Trong nhiều nền văn hóa, 
trứng đại diện cho khả năng sinh sản, cuộc sống và sự tái sinh. Tại cổ Ai Cập 
hay Persii trong những ngày lễ mùa Xuân, người ta tô, nhuộm trứng đỏ 
(màu đỏ biểu tượng cho tử cung). Việc trang trí trứng đã có từ thời tiền sử. 
Kết nối với truyền thống dân gian, phong tục vẽ, nhuộm những quả trứng vẫn 
được bảo tồn (từ "trứng Phục sinh - kraslice" được bắt nguồn từ màu đỏ.)
Lý do cho ăn trứng trong lễ Phục Sinh có lẽ là thực tế rằng người ta không được 
phép ăn trứng trong mùa Chay. Trong Kitô Giáo Tây Phương, những quả trứng 
được coi như biểu tượng của ngôi mộ khép kín từ đó Đấng Kito sống lại, 
biểu tượng của sự bất tử. Trong Kitô giáo phương Đông được giảng là máu 
của Chúa Kitô.


Cừu
Cừu trong truyền thống Do Thái của Israel đặc trưng cho đàn con chiên của 
Chúa mà Chúa chăm sóc. Đồng thời người Do Thái trong lễ hội Phục Sinh 
dùng cừu như một sự tưởng nhớ việc họ được giải thoát khỏi nô lệ Ai Cập. 
Trong Kitô giáo, cừu còn là biểu tượng của Chúa Giêsu Kitô, bởi sự ẩn dụ 
của đức tin Kitô giáo, ông làm cừu (con Chiên) hy sinh để cứu độ thế giới.
Thập giá
 
Biểu tượng Kitô quan trọng nhất, bởi Chúa Jesus đã bị kết án tử hình bằng cách
đóng đinh lên thập giá. Hình phạt này là một trong những hình phạt tàn nhẫn 
hạ nhục nhất. Biểu tượng đã có rất lâu đời. Thời điểm bị đóng đinh tương ứng 
với Đông chí, khi Mặt Trời đi vào chòm sao Thập giá phía Nam.
 
Phụng vụ Đêm Vọng Phục Sinh bắt đầu bằng việc đốt ngọn lửa Phục sinh, 
tượng trưng cho sự chiến thắng của Chúa Jesus Kitô trước bóng tối và chết chóc. 
Từ ngọn lửa này thắp sáng lên ngọn nến Phục Sinh (paškál). Trong nhiều nền 
văn hóa được hiểu như dấu hiệu của sự sống. Nến thắp trong quá trình buổi lễ 
Phục sinh được đưa vào nước rửa tội, trang trí bằng các dấu thánh giá và các
 biểu tượng Α và Ω, sự khởi đầu và kết thúc tuổi tác Chúa Kitô. 

Nến tiếp đó được thắp sáng trong suốt thời gian lễ Phục Sinh cho đến lễ 
Ngũ Tuần ở mỗi lần rửa tội để chỉ ra rằng lễ đó thuộc về Phục Sinh. Nến này 
cũng được cháy lên tại các đám tang Kitô giáo, dấu hiệu cho thấy người chết 
cũng như Đức Kitô đã đi qua cửa ải của sự chết và nhà thờ cầu nguyện cho họ 
để trở lại với cuộc sống mới cùng Thiên Chúa. 
Thiêu đốt phù thủy hay một dạng lễ Beltaine của người ngoại giáo 
(ví dụ Påskkärring), ví dụ ở Phần Lan, những người đi hội ăn mặc như phù thủy. 
Ngọn lửa ở đây tượng trưng cho việc thanh tẩy khỏi tội lỗi từ mùa Đông.
 
Cải ngựa - Křen
 
Tượng trưng cho những chiếc đinh hay sự cay đắng đau khổ của Chúa Kitô. 
Thói quen ăn cải ngựa trong lễ Phục Sinh được duy trì chủ yếu ở Ba Lan,
 Áo và Slovenia. Tương tự như truyền thống Do Thái trong ngày Phục Sinh 
họ ăn loại thảo mộc đắng (Maror tượng trưng cho nỗi đau của Exodus) khi thoát 
khỏi ách nô lệ của Ai Cập (Seder), họ ăn xương cừu hoặc trứng.
 
Sữa  mật ong
 
Hình ảnh cho hai trong một của Chúa Kitô. Dưới hình thức cái gọi là Judas, 
sợi dây thừng Judas Iscariot (Jidáš Iškariotský). Sữa và mật ong tượng trưng 
cho đất hứa của Exodus, được chuyển thể thành huyền thoại của tổ tiên người Séc cổ.
Amon cừu cùng với Zeus, khi còn nhỏ được nuôi dưỡng bằng sữa và mật ong. 
Cặp đôi Amon-Re rỏ nước mắt mà từ đó con người được sinh ra, tượng trưng 
cho mật ong hay ong mật. Hathor, vợ của Reo (hoặc Mut) là nữ thần bò sữa 
(tượng trưng cho thiên hà Sữa - Milky Way.)

Thứ Hai Phục sinh - Velikonoční pondělí

Thứ Hai Phục Sinh (Phụng sự Thứ Hai trong tuần t nhật Phục Sinh, còn được 
gọi là thứ Hai Đỏ) là ngày sau Ch Nhật Chúa Phục Sinh. Tại Séc nó gắn liền với 
nhiều truyền thống và phong tục có thể được xếp vào các nghi lễ kết thúc mùa Đông 
đón mùa Xuân tới. Thực tế ngoài Cơ đốc giáo này suốt lịch sử các nền văn hóa 
khác nhau được thuyết giáo hóa đưa vào khuôn khổ Cơ đốc giáo (Kitô). 
Lhội Giáo Hội - Phục Sinh có một khuôn khổ hoàn toàn khác, đó là chiến thắng 
của Chúa trên sự chết (tức là Sự hồi sinh.) - điểm cơ bản của toàn bộ Cơ đốc giáo. 
Thứ Hai Phục Sinh trong thứ tự  ngày thứ hai của lễ Phục Sinh, Lễ (t nhật), 
khi các Cơ đốc giáo hữu trải nghiệm niềm vui từ sự cứu rỗi của mình. 
Từ quan điểm phụng vụ, ngày thứ Hai xem là tương đương với t nhật tiếp sau,
nhưng đã được dẫn giải lịch sử rằng chỉ ngày thứ Hai là ngày nghỉ. Ngoài ra trong 
quá khứ thường có phong tục rằng, tiếp sau những ngày lễ lớn là một loạt ngày 
nghỉ (từ đó ví dụ như ngày Thứ Hai thánh thần (Pondělí svatodušní) hoặc lễ 
Thánh Štěpán (St. Stephen)). Những ngày nghỉ này sau những ngày lễ đi kèm theo 
phong tục dân gian khác nhau là một phần của cuộc sống hàng ngày. Ở Séc và
 cả Slovakia,  phong tục mang theo cây roi (pomlázka). Roi được bện phần lớn 
thủ công hay từ máy cuốn từ vài cành liễu mềm nhỏ, thường là 6-12, các chàng trai 
mang đi lễ hội quất nhẹ vào mông các cô gái trong vùng kèm theo việc đọc thơ với 
các vần điệu thánh ca khác nhau. Mục đích lễ quất roi Phục sinh vào các cô gái 
(Velikonoční mrskání) là trao cho họ một phần sự tươi mát mùa xuân của cây roi
liễu (Mrskut và mrskání là tên gọi bắt nguồn chủ yếu từ Morava) nơi  thói quen 
truyền thống rất mạnh mẽ. Tại các vùng khác có thể gặp các biểu hiện khác nhau 
cho cùng một điều, thí dụ dùng roi liễu đuổi theo, đùa nghịch với các cô gái. 
Thánh ca Giáng sinh gắn liền với phần thưởng của những người hát. 
Theo truyền thống, chủ yếu là trứng trang trí màu hoặc trứng Phục Sinh (đỏ). 
Bài hát mừng lễ Phục sinh theo khu vực khác nhau có nội dung khác nhau. 
Nhà thuyết giáo Praha, Konrád Waldhauser, từ thế kỷ 14 đã đề cập đến cây roi này.

 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét