Doãn Châu với 3 cuộc đời

3 Cuộc đời, chuyện Tây-Ta là cuốn sách vẽ nên toàn cảnh cuộc sống của người Việt tại CH Séc trong đó có cuộc sống của sinh viên Việt Nam hiện thực, phong phú về tư liệu, chính xác về mọi mặt và hấp dẫn về cách diễn giải, trình bày của tác giả Đỗ Ngọc Việt Dũng (Do.honza).
Tôi đã sống tại CH Séc và đi nhiều nơi trên thế giới, đến nhiều khu cộng đồng người Việt sinh sống và làm ăn: Nga, Mỹ, Đức, Pháp, châu Á,... và thực tế cuốn sách của ông Dũng đã phản ánh được cuộc sống và tính cách của con người Việt không phải chỉ riêng ở Cộng hoà Séc mà ở khắp nơi trên thế giới, thậm chí có thể nói rằng cuốn sách đã lột tả hết cái hay, cái dở của người Việt ở khắp mọi nơi. Cái hấp dẫn là ở chỗ đó.
Tính cách thể hiện ở phần CON và phần NGƯỜI của dân Việt chúng ta.
Do.honza có viết ở đầu cuốn sách: "Nơi đấy có một phần đời của bạn". Đúng vậy, tôi đã đọc, đã xúc động và đã khóc cười cùng những câu chuyện vì Do.honza đã nói hộ tôi rất nhiều điều mà tôi chưa có điều kiện nói ra sau những năm tháng ở Châu Âu và nghĩ về CH Séc cũng như cuộc sống của bao người Việt ta trên khắp thế giới và khi khép lại những trang cuối cùng, tôi thở dài, mong sao cho đến đời con cháu chúng ta, người Việt không còn phải chịu những trái ngang như vậy.
Dù ở đâu trên trái đất này thì người Việt vẫn có những đặc điểm hết sức giống nhau, phẩm chất tốt đẹp (mà ta gọi là phần NGƯỜI). Đó là sống tình cảm, cần cù lao động, thông minh... nhưng cũng bộc lộ ra phần CON thật đáng xấu hổ. Đó là sự láu cá vặt, dối trá, chất lưu manh và một lối sinh hoạt không lành mạnh: Rượu chè, ăn uống lè phè, lãng phí, thói vô kỷ luật, bạt mạng, xã hội đen, cờ bạc vô lối...
Phải chăng ở người Việt, mọi thứ đều cực đoan:
Thứ nhất sợ kẻ anh hùng,
Thứ hai sợ kẻ bần cùng khố dây
Đủng đỉnh như Việt Nam đây
Được cả hai thứ khố dây, anh hùng

Dưới đây hoàn toàn là quan điểm và cách nghĩ của cá nhân tôi sau khi đọc cuốn sách:
Người Việt ta Anh hùng nhất nhưng đôi khi cũng hèn nhát nhất
Người Việt ta hào phóng nhất nhưng cũng kiệt sỉ nhất
Người Việt ta thông minh nhất nhưng đôi lúc cũng ngu si nhất
Người Việt ta tình cảm nhất nhưng cũng lạnh lùng và ác độc nhất...
Chúng ta còn chưa có được những phẩm chất của một dân tộc tiến bộ và văn minh vì vậy khi bung ra sống hòa nhập với Thế giới thì bộc lộ hết tất cả những nhược điểm, tạo nên những ấn tượng xấu với bạn bè quốc tế. Tất nhiên, người Việt ta có nhiều ưu điểm nhưng những ưu điểm đó không thể lấy lại được những gì mà chúng ta đã gây ra cho những quốc gia, những vùng miền mà chúng ta đã đặt chân tới trong đó có CH Séc.
Mỗi câu chuyện của Do.honza là một bức tranh sinh động và đầy sức hấp dẫn thậm chí có thể coi như một kịch bản hoàn chỉnh cho một cuốn phim hay.

Đỗ Ngọc Việt Dũng viết những câu chuyện này với một tấm lòng nhân ái nhưng cũng đầy những cảm xúc thật đôi khi đến mức không kìm nén nổi sự giận dữ của mình để bộc lộ hết suy nghĩ của một con người Việt Nam.Ví dụ: Khi viết về cảnh lấy Visa trước cửa sứ quán CH Séc, cảnh khổ nhục khi chuẩn bị đi học nước ngoài (giống như tôi), cảnh hải quan, cảnh sát… hành hạ người Việt. Cuộc sống học tập, lao động, mưu sinh nơi xứ người.
Các Cụ ta xưa có nói: Vì chưng hay ghét cũng là hay thương. Cái giận dữ của Do.honza ở đây cũng dễ hiểu, nó xuất phát từ lòng yêu thương vô hạn đối với dân tộc, với con người Việt Nam và cũng như cảm xúc của tôi, Do.honza chỉ mong một ngày nào đó ở trên trái đất này, không còn ở đâu có những cảnh người Việt phải chịu nỗi khổ nhục về tinh thần và vật chất như mô tả trong cuốn sách.
Tóm lại, đây là một tác phẩm được về nhiều mặt mà ở đó ai cũng có thể rút ra những điều có ích cho mình dù ít hay nhiều, cũng cần làm điều gì đó để tự hoàn thiện nhân cách của người Việt chúng ta và cải thiện cách nhìn của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam.

(Đỗ Doãn Châu, họa sỹ, Nghệ sỹ nhân dân, nguyên Giám đốc nhà hát kịch Việt Nam)