Người Tiệp Khắc sang Việt Nam từ khi nào? Phần I

Hành trình của Oldřich Čech

"Về tất cả những gì đã nhìn thấy tôi không có ý định nói đến, mặc dù vậy tôi vẫn là người đầu tiên miêu tả nhiều điều, khiến mọi người dường như không thể tin được. Thật vậy, thực sự, thậm chí bản thân tôi cũng không thể tin những điều này, nếu như tôi không được nghe bằng chính tai mình và nếu không nhìn thấy bằng chính mắt mình".

 Đây có lẽ là những lời của vị khách du lịch đầu tiên gốc Séc. Ông là cha cố Oldřich Čech (1274-1331) sống trong thời gian khi vương quốc của vua Přemysl Otakar II kéo dài tới biển Adriatic. Cha ông, người lính Matůš là thành viên thuộc phiên hiệu Furlánsko thuộc nhà nước Séc. Chính mẹ Oldřich xuất xứ từ đó, gần thị trấn hiện tại là Udine ở đông bắc Italy. Con trai khi 15 tuổi đã xung vào hàng ngũ františkánský tự gọi mình là Oldřich Čech (tiếng latin Odoricus Boemus Foro de Julie, đôi khi được đề cập như là Odoric từ Pordenone). Đội ngũ tuyên thệ  sự tuân phục Đức Giáo Hoàng và từ đó tuyển ra nhiều nhà truyền giáo có trách nhiệm truyền bá thông điệp Lời Chúa tới các vùng đất lạ. Lúc đó Đế quốc Mông Cổ có ý nghĩa rất lớn và nhà thờ châu Âu ở đây cố gắng để đạt được ảnh hưởng. Năm 1316 (một số nguồn tin ghi năm 1314) Oldřich  được Đức Giáo Hoàng John XXII cử làm trưởng đoàn đến Triều đình Mông Cổ ở Bắc Kinh (Lúc đó là kinh đô triều đại cầm quyền). Một trong những lý do là kinh nghiệm của ông đã đạt được trước đó ở châu Á và cả kiến ​​thức về các ngôn ngữ châu Á.

 Trong những năm 1316 - 1330 ông đã hành trình đến nhiều nơi mà với châu Âu cho đến lúc đó ít được biết đến (Ấn Độ, Sumatra, Borneo, Trung Hoa), ông đã trở thành người châu Âu có tên tuổi đầu tiên đặt chân lên lãnh thổ của Tây Tạng và viết các báo cáo về nó. Những gì ở châu Âu và những người có học cho là vô nghĩa, những gì họ không có khái niệm, những gì họ lo sợ và ghét, thì Oldřich đã mạnh dạn và không có bất kỳ định kiến ​​mô tả (nói chính xác hơn là đọc cho thư ký viết) rồi chuyển về châu Âu. Ông mô tả những gì ông

đã trải qua, truyền thống và truyền thuyết của đất nước đến thăm. Tồn tại hơn 70 bản thảo bằng tiếng Latin, rất nhiều bản dịch (Ý, Pháp, Anh, Đức, …) và vô số bản sao in. Tác phẩm của ông có một ý nghĩa đặc biệt tiếp cận châu Á hơn đến công chúng châu Âu. Mặc dù sự thật rằng đôi khi ông bổ sung các quan sát thực tế của những câu chuyện tuyệt vời với siêu thực, ta có quyền đánh giá tác phẩm là tốt nhất và thực sự duy nhất có uy tín thúc đẩy từ ngòi bút của một người tôn giáo hành hương thời trung cổ. Trong ngôn ngữ Latinh được xuất bản lần đầu tiên mãi sau khi ông chết năm 1331 và ở Cộng hòa Séc lần đầu tiên vào năm 1962.

Thông điệp của ông đã thu hút ngay cả người Anh từ thế kỷ 16 và 17 trong việc xây dựng đế chế toàn cầu của mình ở châu Á. Điều thú vị mà dường như lần đầu tiên mô tả là sự tồn tại của dân tộc lùn (Negrito) ở Sumatra, Java và Borneo. Thực tế rằng đó là tác phẩm của nhà hành hương Séc đầu tiên, nhiều độc giả thậm chí không nhận ra. Khi chỉ được nêu tên latin Odoricus, một phán quyết như vậy là không thể khác do đó công chúng rộng rãi không chỉ tại Cộng hòa Séc, cái tên Oldřich Čech không được biết đến. Ta sẽ không mất những thông tin trên trang web này nếu không bỏ qua việc đề cập đến Odorico là người bảo trợ của các nhà du hành. Zmínka se nachází v tomto článku.

Các văn bản đầy đủ có chứa nhiều chi tiết về cuộc đời và các chuyến đi truyền giáo của Oldřich được ghi lại trong hai phiên bản Séc cuốn sách "Mô tả miền đất phía đông của thế giới" (1962 và 1998, với các file đính kèm khác và tên khác).
Sưu tầm từ website (lược dịch)