Kỷ niệm về một người bạn

     Năm 1975, vừa về nước được mấy ngày, tôi đạp 

xe lên Bộ Đại Học ở số 9 Hai Bà Trưng Hà nội làm 

thủ tục về nước. Đang hỏi đường ở trước Nhà hát 

lớn, tôi nghe có người gọi tên mình. Quay sang 

phía chiều ngược lại, tôi thấy khuôn mặt quen quen, 

hình như mình đã gặp ở đâu đó lâu rồi. Một chàng 

trai nhoẻn miệng cười rất tươi với tôi và nói:

- Anh không nhận ra em à? Em là Dũng đây mà, cách 

đây 3 năm khi em mới sang Tiệp Khắc, anh đã đón bọn 

em ở Praha, anh quên rồi à?

Mặc dù cũng chưa nhớ ra cậu ta tên là gì nhưng 

tôi cũng ậm ờ:

- Quên sao được những năm tháng tuyệt vời ấy!

Tôi hỏi:

- Sao ông lại về giữa chừng thế này?

- Chẳng may đứt gánh giữa đường nên đành chịu về 

ăn bám mẹ thôi.

-Buồn quá nhỉ! Nhưng cậu còn trẻ, cứ học trong 

nước, sau vài năm quay lại cũng được!

-Biết đến bao giờ trở lại đó được! Trước mắt em 

sẽ xin học trong nước rồi kiếm việc giúp đỡ mẹ em 

cái đã!

- À Mà cậu tên gì nhỉ, tớ quên mất rồi.

- Em tên là Dũng, Hoàng Dũng.

Sau đó Dũng hỏi đi đâu hay về nhà Dũng chơi. Nghe 

tôi nói, tôi phải lên Bộ Đại học, Dũng tình nguyện 

làm người đưa đường cho tôi. Vậy là chúng tôi quấn 

quýt bên nhau suốt ngày hôm đó. Hẹn Dũng sau khi 

về quê lên, tôi sẽ tới nhà tìm Dũng và trò chuyện 

tiếp.

Về quê 2 tháng trời, khi nhận được giấy báo phân 

công công tác tôi mới lên Hà nội. Sau vài ngày làm 

xong thủ tục về công tác tại Viện Toán Học, tôi tới 

Khu Tập Thể Nguyễn Công Trứ tìm Dũng. Gia đình 

Dũng ở ngay phòng đầu tiên, tầng 1 của Khu tập thể 

Nguyễn Công trứ, có lẽ là khu tập thể được xây 

dựng đầu tiên ở Hà nội trong thời kỳ Xã hội chủ 

nghĩa ở Miền Bắc. Chỉ có cán bộ cao cấp hay gia 

đình thuộc diện chính sách mới được tiêu chuẩn ở. 

Từ khi chợ trời hình thành ở phố Trần Cao Vân thì 

khu tập thể này có một vị trí vô cùng quan trọng. 

Dân buôn chợ trời thèm khát có được nơi ở như nhà 

Dũng. Ngay cả bây giờ, nơi này cũng đắc địa, là 

nơi hái ra tiền mà trong tay không cần đến bất kỳ 

loại bằng cấp nào cả, kể cả bằng TS kinh tế của ĐH 

Haward Hoa Kỳ. Tôi và Dũng say sưa kể chuyện bên 

Tây, bên ta, chuyện học hành, mối tình nọ, mối tình 

kia của mình, của bạn bè… Thấy mẹ Dũng đi làm về ăn 

cơm trưa, hai đứa mới biết đã hết buổi sáng. Dũng 

giới thiệu với mẹ về tôi. 

Bà rất vui khi Dũng có bạn tới chơi. Bà mẹ Dũng nói 

rất dịu dàng và ân cần hỏi quê quán, bố mẹ, anh em 

nội ngoại như thói quen của người Việt nam mình khi 

mới gặp nhau. Bà hỏi tôi về chuyện học hành ở bên 

Tiệp. Tôi thưa với bà là học bên Tiệp khó lắm, 

tiếng Tiệp khó nhất thế giới, nghe giảng bài bằng 

tiếng Tiệp còn khó hơn cả vịt nghe sấm. Bà bảo tôi 

xạo, vì có biết tiếng các nước khác đâu mà nói liều 

vậy! Tôi cười trừ cho xong chuyện. Tôi xin phép về, 

bà mời ở lại ăn cơm với gia đình. Phần vì đã trưa 

rồi, phần vì trong túi cũng chẳng có tiền, phần vì 

ngửi thấy mùi cá biển rán thơm phức và nhìn thấy 

những miếng đậu phụ dim cà chua vàng óng đến là 

hấp dẫn tôi không thể không ở lại ăn cơm. Nghỉ trưa 

xong bà lại đi làm. Trước khi đi bà không quên 

nhắc Dũng ở nhà tiếp đãi mình đàng hoàng, hai đứa 

đi đâu nhớ khóa cửa cẩn thận. Tôi còn nhớ hồi ấy 

bà làm thư ký cho bà Nguyễn Thị Thập, chủ tịch Hội 

phụ nữ Việt nam, cơ quan ở ngay phố Hàng Chuối. 

   Buổi chiều Dũng theo tôi về cơ quan Viện Toán 

ở 208 D phố Đội Cấn. Gọi là Viện Toán cho oai chứ 

thực ra chỉ có một dãy nhà vách đất, lợp bằng lá 

gồi, cửa chưa có, gió ra vào thỏa thích. Phòng tôi 

làm việc cũng là ngủ, không giường chiếu, tủ nọ, 

tủ kia gì cả, chỉ có ba cái bàn và ba cái ghế chỏng 

chơ giữa phòng. Thấy lạ, Dũng hỏi tôi ngủ ở đâu. 

Tôi bảo: 

- Ngủ trên bàn. Dũng ái ngại, không tin. Sau một 

hồi im lặng chẳng ai nói với ai câu nào, thỉnh 

thoảng Dũng chỉ chép miệng và lắc đầu. Để phá vỡ 

không khí căng thẳng, tôi bảo Dũng được ở như vậy 

là tốt lắm rồi, khối người còn không cả có chỗ 

ngồi nữa đấy chứ! Tôi còn khoe với Dũng tuần tới 

sẽ rủ Đinh Văn Vinh mới từ Tiệp về ở cùng cho vui 

vì Vinh cũng chẳng có ai quen ở Hà nội, cứ bơ vơ 

mỗi khi ra Hà nội. Dũng bảo:

- Nhà em có một cái giường bằng sắt kiểu bệnh viên 

nhận viện trợ từ các nước XHCN. Em sẽ hỏi mẹ em để 

cho anh dùng, giường này tốt lắm, hai người nằm 

thoải mái. 

Trong đầu tôi lóe lên tia hy vọng. Tuy vậy, tôi 

cũng nói tỏ vẻ khách sáo:

- Như vậy còn gì bằng nữa. Nhưng, mình sợ làm phiền 

mẹ Dũng quá.

Dũng bảo tôi cứ yên tâm, để Dũng lo. Mẹ Dũng hay 

thương người lắm mà!

Chiều hôm sau, khoảng 2 giờ, tôi vừa ngủ dậy đã 

thấy Dũng đứng ngoài mái hiên, gần của ra vào. 

Dũng bảo tôi mặc quần áo nhanh lên để đến nhà Dũng 

lấy giường. Tôi hỏi lại Dũng:

- Mẹ cậu đồng ý rồi à?

- Sao lại không đồng ý! Mẹ em còn hỏi anh cần gì 

nữa không?

Đến nhà Dũng đã thấy chiếc giường sắt sạch bóng 

để ngay trước cửa ra vào cùng với dây thừng để buộc 

cẩn thận. Tôi và Dũng hí hoáy luồn một cái sào dài 

hơn 2 mét vào thành giường và buộc một đầu sào vào 

cột yên của xe Dũng và một đầu vào ghi đông xe của 

tôi. Hai đứa cố lên xe đạp,nhưng không đạp được 

đành dắt bộ suốt từ khu TT Nguyễn Công Trứ về Viện 

Toán ở 208 D Đội Cấn, gần chục cây số. Về tới Viện 

Toán đã hơn 8 giờ tối. Hai thằng lại hì hục kê 

giường cạnh ngay cửa sổ nhìn ra ao rau muống của 

HTX Núi Bò mát rượi. Xong xuôi rồi Dũng lại mời tôi 

đi ăn phở mừng tôi có giường mới. Hôm sau Dũng tới 

nói với tôi:

- Hôm qua em về tới nhà đã hơn 10 giờ, má em cứ lo 

xảy ra chuyện gì. Khi thấy em về bà mừng quá. Em 

kể là đã kê giường cho anh tử tế rồi. Vậy bà mới 

yên tâm.

Tôi gửi lời Dũng về cảm ơn tấm lòng của bà và hẹn 

lúc nào rỗi sẽ tới thăm và cám ơn bà sau.

Dũng biết tôi có cô bạn ôn thi đại học, ngày nào 

cũng tới thư viện ở phố Lý thường Kiệt học với tôi, 

lúc nào cũng quấn lấy tôi như hình với bóng. Dũng 

hay mời tới nhà làm cơm đãi đàng hoàng. Cô bạn tôi 

cứ khen Dũng hiền lành, tử tế và khéo nấu ăn. Dũng 

thì khen cô đẹp, xinh. Nghe vậy tôi cũng thấy buồn 

buồn. Có lần tôi hỏi thực Dũng;

- Nếu mày thích nó, tao làm mối cho. Tao với nó 

đối xử với nhau như anh em ruột, không có chuyện 

gì đâu.

Dũng bảo:

- “Cái gì của vua thì trả cho vua, cái gì của chúa 

thì trả cho chúa”.

Hai đứa cùng cười và từ đấy không ai nhắc đến 

chuyện này nữa. 

Có lần tới nhà Dũng, Dũng hồ hởi đón tiếp từ ngoài 

cửa:

- May quá! Chị gái em vừa tốt nghiệp bên Nga về tối 

hôm qua, vào đây em giới thiệu.

Tôi hỏi chuyện chị Dũng mới biết chúng tôi tốt 

nghiệp phổ thông cùng một năm. Tôi được sang Tiệp 

còn chị Dũng sang Nga.

Nhân lúc chị Dũng ra ngoài, Dũng nói đùa:

- Nếu anh thích chị em thì em xin làm nội ứng, nhất 

định thành công!

- Mình đâu dám ”đũa mốc lại đòi mâm son”, tôi nói 

đùa.

- Anh không thích cứ nói rằng không, việc gì phải 

mượn đến ca dao tục ngữ để từ chối.

Vừa lúc chị Dũng trở về nên câu chuyên bỏ dở cho 

đến tận bây giờ cũng không có ý định tiếp tục.

     Hôm Dũng rủ tôi tới thăm Lệ - một cô bạn Dũng 

vừa về từ Tiệp Khắc. Bọn tôi vui vẻ nhắc lại với 

nhau những kỷ niệm của những ngày sống bên Tiệp, 

nhũng quan hệ bạn bè mới cũ bây giờ làm gì… Lệ là 

một cô gái xinh đẹp, cao to, có lẽ phải cao tới 

1 mét 7. Lệ nói chuyện rất có duyên, đặc biệt có 

điệu cười rất đôn hậu và quyến rũ con trai.

Lúc về, tôi ướm hỏi Dũng:

- Nếu ông có ý định, tôi xin ủng hộ và sẵn sàng 

điếu đón cho ông những lúc ông cần.

Dũng bảo:

- Lệ đẹp như vậy, em thì nhỏ con như thế này, 

không xứng với nhau. Bọn em qúi nhau lắm và cũng 

đã xác định không lấy nhau và sẽ làm bạn suốt đời.

- Ông không nên tự ti như thế. Ông nên nhớ: “Con 

ong đốt chột quả bầu đấy”. Thời buổi này mà bọn mày 

còn định áp dụng tiểu thuyết vào cuộc sống của 

riêng mình thì buồn cười thật đấy.

- Đấy rồi anh xem.

Một năm sau Dũng cùng gia đình chuyển vào Sài gòn. 

Năm đầu tôi và Dũng còn thường xuyên thư từ qua lại. 

Sau tôi vấp vào chuyện gia đình rắc rối nên thư qua 

lại thưa dần và tới lúc lịm hẳn. Cách đây mấy tháng, 

tôi thấy ảnh Dũng ngồi uống bia cùng mấy bạn trong 

làng Dân Tiệp chúng mình. Tôi có ý định tìm lại 

liên lạc và tiếp tục trao đổi quan hệ tình cảm với 

Dũng như xưa. Có ai ngờ hôm qua mở e-mail của làng 

ra mới hay Dũng đã đi rồi.

     Tôi viết vội vài dòng này gửi tới các bạn và 

coi như đốt nén nhang tiễn biệt Dũng về nơi an nghỉ 

vĩnh hằng. Cầu mong linh hồn Dũng được siêu thoát.  

nxtan@math.ac.vn

Xin lỗi anh gì (TẤN?): Viết ẩu quá, thiếu dấu, sai ngữ pháp, nhưng chắc anh viết 

tiếng Séc còn chuẩn, dân Mafis mà (đùa thôi nhé, BBT xin phép chỉnh sửa để đưa lên cho đẹp).