Năm 1975, vừa về nước được mấy ngày, tôi đạp
xe lên Bộ Đại Học ở số 9 Hai Bà Trưng Hà nội làm
thủ tục về nước. Đang hỏi đường ở trước Nhà hát
lớn, tôi nghe có người gọi tên mình. Quay sang
phía chiều ngược lại, tôi thấy khuôn mặt quen quen,
hình như mình đã gặp ở đâu đó lâu rồi. Một chàng
trai nhoẻn miệng cười rất tươi với tôi và nói:
- Anh không nhận ra em à? Em là Dũng đây mà, cách
đây 3 năm khi em mới sang Tiệp Khắc, anh đã đón bọn
em ở Praha, anh quên rồi à?
Mặc dù cũng chưa nhớ ra cậu ta tên là gì nhưng
tôi cũng ậm ờ:
- Quên sao được những năm tháng tuyệt vời ấy!
Tôi hỏi:
- Sao ông lại về giữa chừng thế này?
- Chẳng may đứt gánh giữa đường nên đành chịu về
ăn bám mẹ thôi.
-Buồn quá nhỉ! Nhưng cậu còn trẻ, cứ học trong
nước, sau vài năm quay lại cũng được!
-Biết đến bao giờ trở lại đó được! Trước mắt em
sẽ xin học trong nước rồi kiếm việc giúp đỡ mẹ em
cái đã!
- À Mà cậu tên gì nhỉ, tớ quên mất rồi.
- Em tên là Dũng, Hoàng Dũng.
Sau đó Dũng hỏi đi đâu hay về nhà Dũng chơi. Nghe
tôi nói, tôi phải lên Bộ Đại học, Dũng tình nguyện
làm người đưa đường cho tôi. Vậy là chúng tôi quấn
quýt bên nhau suốt ngày hôm đó. Hẹn Dũng sau khi
về quê lên, tôi sẽ tới nhà tìm Dũng và trò chuyện
tiếp.
Về quê 2 tháng trời, khi nhận được giấy báo phân
công công tác tôi mới lên Hà nội. Sau vài ngày làm
xong thủ tục về công tác tại Viện Toán Học, tôi tới
Khu Tập Thể Nguyễn Công Trứ tìm Dũng. Gia đình
Dũng ở ngay phòng đầu tiên, tầng 1 của Khu tập thể
Nguyễn Công trứ, có lẽ là khu tập thể được xây
dựng đầu tiên ở Hà nội trong thời kỳ Xã hội chủ
nghĩa ở Miền Bắc. Chỉ có cán bộ cao cấp hay gia
đình thuộc diện chính sách mới được tiêu chuẩn ở.
Từ khi chợ trời hình thành ở phố Trần Cao Vân thì
khu tập thể này có một vị trí vô cùng quan trọng.
Dân buôn chợ trời thèm khát có được nơi ở như nhà
Dũng. Ngay cả bây giờ, nơi này cũng đắc địa, là
nơi hái ra tiền mà trong tay không cần đến bất kỳ
loại bằng cấp nào cả, kể cả bằng TS kinh tế của ĐH
Haward Hoa Kỳ. Tôi và Dũng say sưa kể chuyện bên
Tây, bên ta, chuyện học hành, mối tình nọ, mối tình
kia của mình, của bạn bè… Thấy mẹ Dũng đi làm về ăn
cơm trưa, hai đứa mới biết đã hết buổi sáng. Dũng
giới thiệu với mẹ về tôi.
Bà rất vui khi Dũng có bạn tới chơi. Bà mẹ Dũng nói
rất dịu dàng và ân cần hỏi quê quán, bố mẹ, anh em
nội ngoại như thói quen của người Việt nam mình khi
mới gặp nhau. Bà hỏi tôi về chuyện học hành ở bên
Tiệp. Tôi thưa với bà là học bên Tiệp khó lắm,
tiếng Tiệp khó nhất thế giới, nghe giảng bài bằng
tiếng Tiệp còn khó hơn cả vịt nghe sấm. Bà bảo tôi
xạo, vì có biết tiếng các nước khác đâu mà nói liều
vậy! Tôi cười trừ cho xong chuyện. Tôi xin phép về,
bà mời ở lại ăn cơm với gia đình. Phần vì đã trưa
rồi, phần vì trong túi cũng chẳng có tiền, phần vì
ngửi thấy mùi cá biển rán thơm phức và nhìn thấy
những miếng đậu phụ dim cà chua vàng óng đến là
hấp dẫn tôi không thể không ở lại ăn cơm. Nghỉ trưa
xong bà lại đi làm. Trước khi đi bà không quên
nhắc Dũng ở nhà tiếp đãi mình đàng hoàng, hai đứa
đi đâu nhớ khóa cửa cẩn thận. Tôi còn nhớ hồi ấy
bà làm thư ký cho bà Nguyễn Thị Thập, chủ tịch Hội
phụ nữ Việt nam, cơ quan ở ngay phố Hàng Chuối.
Buổi chiều Dũng theo tôi về cơ quan Viện Toán
ở 208 D phố Đội Cấn. Gọi là Viện Toán cho oai chứ
thực ra chỉ có một dãy nhà vách đất, lợp bằng lá
gồi, cửa chưa có, gió ra vào thỏa thích. Phòng tôi
làm việc cũng là ngủ, không giường chiếu, tủ nọ,
tủ kia gì cả, chỉ có ba cái bàn và ba cái ghế chỏng
chơ giữa phòng. Thấy lạ, Dũng hỏi tôi ngủ ở đâu.
Tôi bảo:
- Ngủ trên bàn. Dũng ái ngại, không tin. Sau một
hồi im lặng chẳng ai nói với ai câu nào, thỉnh
thoảng Dũng chỉ chép miệng và lắc đầu. Để phá vỡ
không khí căng thẳng, tôi bảo Dũng được ở như vậy
là tốt lắm rồi, khối người còn không cả có chỗ
ngồi nữa đấy chứ! Tôi còn khoe với Dũng tuần tới
sẽ rủ Đinh Văn Vinh mới từ Tiệp về ở cùng cho vui
vì Vinh cũng chẳng có ai quen ở Hà nội, cứ bơ vơ
mỗi khi ra Hà nội. Dũng bảo:
- Nhà em có một cái giường bằng sắt kiểu bệnh viên
nhận viện trợ từ các nước XHCN. Em sẽ hỏi mẹ em để
cho anh dùng, giường này tốt lắm, hai người nằm
thoải mái.
Trong đầu tôi lóe lên tia hy vọng. Tuy vậy, tôi
cũng nói tỏ vẻ khách sáo:
- Như vậy còn gì bằng nữa. Nhưng, mình sợ làm phiền
mẹ Dũng quá.
Dũng bảo tôi cứ yên tâm, để Dũng lo. Mẹ Dũng hay
thương người lắm mà!
Chiều hôm sau, khoảng 2 giờ, tôi vừa ngủ dậy đã
thấy Dũng đứng ngoài mái hiên, gần của ra vào.
Dũng bảo tôi mặc quần áo nhanh lên để đến nhà Dũng
lấy giường. Tôi hỏi lại Dũng:
- Mẹ cậu đồng ý rồi à?
- Sao lại không đồng ý! Mẹ em còn hỏi anh cần gì
nữa không?
Đến nhà Dũng đã thấy chiếc giường sắt sạch bóng
để ngay trước cửa ra vào cùng với dây thừng để buộc
cẩn thận. Tôi và Dũng hí hoáy luồn một cái sào dài
hơn 2 mét vào thành giường và buộc một đầu sào vào
cột yên của xe Dũng và một đầu vào ghi đông xe của
tôi. Hai đứa cố lên xe đạp,nhưng không đạp được
đành dắt bộ suốt từ khu TT Nguyễn Công Trứ về Viện
Toán ở 208 D Đội Cấn, gần chục cây số. Về tới Viện
Toán đã hơn 8 giờ tối. Hai thằng lại hì hục kê
giường cạnh ngay cửa sổ nhìn ra ao rau muống của
HTX Núi Bò mát rượi. Xong xuôi rồi Dũng lại mời tôi
đi ăn phở mừng tôi có giường mới. Hôm sau Dũng tới
nói với tôi:
- Hôm qua em về tới nhà đã hơn 10 giờ, má em cứ lo
xảy ra chuyện gì. Khi thấy em về bà mừng quá. Em
kể là đã kê giường cho anh tử tế rồi. Vậy bà mới
yên tâm.
Tôi gửi lời Dũng về cảm ơn tấm lòng của bà và hẹn
lúc nào rỗi sẽ tới thăm và cám ơn bà sau.
Dũng biết tôi có cô bạn ôn thi đại học, ngày nào
cũng tới thư viện ở phố Lý thường Kiệt học với tôi,
lúc nào cũng quấn lấy tôi như hình với bóng. Dũng
hay mời tới nhà làm cơm đãi đàng hoàng. Cô bạn tôi
cứ khen Dũng hiền lành, tử tế và khéo nấu ăn. Dũng
thì khen cô đẹp, xinh. Nghe vậy tôi cũng thấy buồn
buồn. Có lần tôi hỏi thực Dũng;
- Nếu mày thích nó, tao làm mối cho. Tao với nó
đối xử với nhau như anh em ruột, không có chuyện
gì đâu.
Dũng bảo:
- “Cái gì của vua thì trả cho vua, cái gì của chúa
thì trả cho chúa”.
Hai đứa cùng cười và từ đấy không ai nhắc đến
chuyện này nữa.
Có lần tới nhà Dũng, Dũng hồ hởi đón tiếp từ ngoài
cửa:
- May quá! Chị gái em vừa tốt nghiệp bên Nga về tối
hôm qua, vào đây em giới thiệu.
Tôi hỏi chuyện chị Dũng mới biết chúng tôi tốt
nghiệp phổ thông cùng một năm. Tôi được sang Tiệp
còn chị Dũng sang Nga.
Nhân lúc chị Dũng ra ngoài, Dũng nói đùa:
- Nếu anh thích chị em thì em xin làm nội ứng, nhất
định thành công!
- Mình đâu dám ”đũa mốc lại đòi mâm son”, tôi nói
đùa.
- Anh không thích cứ nói rằng không, việc gì phải
mượn đến ca dao tục ngữ để từ chối.
Vừa lúc chị Dũng trở về nên câu chuyên bỏ dở cho
đến tận bây giờ cũng không có ý định tiếp tục.
Hôm Dũng rủ tôi tới thăm Lệ - một cô bạn Dũng
vừa về từ Tiệp Khắc. Bọn tôi vui vẻ nhắc lại với
nhau những kỷ niệm của những ngày sống bên Tiệp,
nhũng quan hệ bạn bè mới cũ bây giờ làm gì… Lệ là
một cô gái xinh đẹp, cao to, có lẽ phải cao tới
1 mét 7. Lệ nói chuyện rất có duyên, đặc biệt có
điệu cười rất đôn hậu và quyến rũ con trai.
Lúc về, tôi ướm hỏi Dũng:
- Nếu ông có ý định, tôi xin ủng hộ và sẵn sàng
điếu đón cho ông những lúc ông cần.
Dũng bảo:
- Lệ đẹp như vậy, em thì nhỏ con như thế này,
không xứng với nhau. Bọn em qúi nhau lắm và cũng
đã xác định không lấy nhau và sẽ làm bạn suốt đời.
- Ông không nên tự ti như thế. Ông nên nhớ: “Con
ong đốt chột quả bầu đấy”. Thời buổi này mà bọn mày
còn định áp dụng tiểu thuyết vào cuộc sống của
riêng mình thì buồn cười thật đấy.
- Đấy rồi anh xem.
Một năm sau Dũng cùng gia đình chuyển vào Sài gòn.
Năm đầu tôi và Dũng còn thường xuyên thư từ qua lại.
Sau tôi vấp vào chuyện gia đình rắc rối nên thư qua
lại thưa dần và tới lúc lịm hẳn. Cách đây mấy tháng,
tôi thấy ảnh Dũng ngồi uống bia cùng mấy bạn trong
làng Dân Tiệp chúng mình. Tôi có ý định tìm lại
liên lạc và tiếp tục trao đổi quan hệ tình cảm với
Dũng như xưa. Có ai ngờ hôm qua mở e-mail của làng
ra mới hay Dũng đã đi rồi.
Tôi viết vội vài dòng này gửi tới các bạn và
coi như đốt nén nhang tiễn biệt Dũng về nơi an nghỉ
vĩnh hằng. Cầu mong linh hồn Dũng được siêu thoát.
nxtan@math.ac.vn
Xin lỗi anh gì (TẤN?): Viết ẩu quá, thiếu dấu, sai ngữ pháp, nhưng chắc anh viết
tiếng Séc còn chuẩn, dân Mafis mà (đùa thôi nhé, BBT xin phép chỉnh sửa để đưa lên cho đẹp).